شرایط سنی
ثبت نام دوره ابتدایی
ماده ۲۹- حداقل سن ثبت نام در پایه اول دبستان ۶ سال تمام است.
تبصره 1– ثبت نام در پایه اول ابتدایی برای متولدین مهرماه با تشخیص شورای مدرسه مشروط به وجود ظرفیت و امکانات پذیرش، بلامانع است ۶ .
تبصره ۲- ثبت نام کودکان با حداقل ۶ سال تمام، الزاما در پایه اول دبستان صورت می گیرد و مراکز دوره پیش دبستانی مجاز به ثبت نام از آنها نیستند. در صورت تشخیص ولی و با درخواست کتبی وی، ثبت نام از این قبیل کودکان در دوره پیش دبستانی بلامانع است.
ماده 3۰- حداکثر سن ثبت نام در پایه اول ابتدایی، در مناطق شهری ۸ سال تمام و در مناطق روستایی و عشایری 10سال تمام خواهد بود.
ماده 31– حداکثر سن تحصیل در دوره ابتدایی در مدارس شهری 14سال تمام و در مدارس روستایی و عشایری 15 سال تمام خواهد بود.
تبصره– حداقل سن ثبت نام دانش آموزان ایرانی در مدارس ایرانی خارج از کشور، تابع مقررات نظام آموزشی همان کشور خواهد بود .
دوره متوسطه
ماده 32- حداکثر سن ثبت نام (ورود) در دوره اول متوسطه در مناطق شهری 15 و در مناطق روستایی و عشایری ۱۶ سال تمام است. حداکثر سن ادامه تحصیل در مناطق شهری ۱۷ سال تمام و در مناطق روستایی و عشایری ۱۸ سال تمام خواهد بود.
ماده 33– حداکثر سن ثبت نام (ورود) در دوره دوم متوسطه،۱۸ سال تمام خواهد بود. حداکثر سن ادامه تحصیل، برای پسران (با رعایت قوانین و مقررات نظام وظیفه عمومی) 20 سال تمام و برای دختران ۲۲ سال تمام خواهد بود.
بزرگسالان
ماده 34- حداقل سن ورود به تحصیل در دوره اول متوسطه مدارس بزرگسالان و مدارس آموزش از راه دور 15 سال تمام و در دوره دوم متوسطه مدارس بزرگسالان ۱۷ سال تمام و مدارس آموزش از راه دور ۱۸ سال تمام خواهد بود.
تبصره 1– در شرایط خاص
با مجوز کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش محل، به صورت موردی می توان از دانش آموزی که حداقل شرط سنی را ندارد، در مدارس بزرگسالان ثبت نام نمود.
6 – به منظور ایجاد زمینه لازم برای ثبت نام متولدین مهرماه در پایه اول ابتدایی، اجرای این تبصره برای سال تحصیلی 1402-1401 و بعد از آن امکان پذیر است.
تبصره ۲- دانش آموزی که شرایط سنی تحصیل در مدرسه روزانه را از دست می دهد، با هر سنی می تواند در مدرسه بزرگسالان، ایثارگران (با رعایت شرایط) یا آموزش از راه دور ثبت نام کند .
داوطلبان آزاد
ماده 35- برگزاری ارزشیابی داوطلبان آزاد در دوره ابتدایی به استثنای پایه ششم در داخل کشور مجاز نیست .
حداقل سن برای ثبت نام در ارزشیابی پایه ششم 15 سال تمام است و برای شرکت در ارزشیابی مذکور نیازی به ارائه مدارک قبولی سنوات قبل نخواهد بود. در دوره اول و دوم متوسطه، به ترتیب شرط سنی حداقل ۱۶ و17 سال خواهد بود و ارائه کارنامه قبولی پایه قبل، ضروری است.
تبصره 1– حداقل سن برای ثبت نام در ارزشیابی داوطلبان آزاد دوره اول متوسطه (طرح جامع)،۱۸ سال تمام است. دارندگان کارنامه قبولی پایه ششم ابتدایی با رعایت شرط سنی فوق می توانند بدون ارائه مدرک قبولی پایه های هفتم و هشتم، در امتحانات پایان دوره اول متوسطه (جامع) به صورت داوطلب آزاد شرکت کنند.
تبصره ۲- دارندگان گواهینامه دوره سوادآموزی و انتقال از نهضت سواد آموزی با رعایت شرایط سنی می توانند به ترتیب در پایه چهارم ابتدایی و پایه هفتم مدارس روزانه ثبت نام کنند و ادامه تحصیل دهند .
ثبت نام و ادامه تحصیل
ماده 36- ملاک محاسبه سن دانش آموز برای ثبت نام، روز اول مهر ماه، خواهد بود.
تبصره – چنانچه دانش آموز در نظام آموزشی تحصیل کرده است که مطابق آن نظام، سن شروع تحصیل رسمی، از 5/5 سالگی مجاز بوده است، شرط حداقل سن برای ورود به مدرسه ایرانی، همان 5/5 سال خواهد بود.
ماده 37- ملاک تعیین شهر و روستا برای رعایت حداکثر سن مجاز ثبت نام، بر اساس قانون تقسیمات کشوری خواهد بود. چنانچه برخی از روستاها در طول سال تحصیلی به محدوده شهری منضم شوند، ادامه تحصیل دانش آموزان آن مناطق، تا پایان آن دوره تحصیلی، مطابق شرایط سنی روستا خواهد بود.
ماده 38- در هر یک از دوره های تحصیلی، دو سال به حداکثر سن دانش آموزان مشمول آموزش فراگیر که در مدارس پذیرا به تحصیل اشتغال دارند؛ اضافه می شود.
ماده 39- شرایط سنی ثبت نام و ادامه تحصیل دانش آموزان با نیازهای ویژه در تمام دوره های تحصیلی در مدارس استثنایی، تابع مقررات مربوط خواهد بود.
ماده ۴۰- برگزاری آزمون ورودی، مصاحبه و تعیین شرط معدل برای ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی جز در مواردی که مصوبه خاص (از قبـیل مدارس استعدادهای درخشان، نـمونه دولتی، هیـئت امنـایی، وابسته)
وجود دارد و هنرستان ها برای انتخاب رشته ممنوع است و نباید هیچ دانش آموزی به هر دلیلی از ثبت نام و تحصیل محروم شود .
تبصره- شرایط مصاحبه و آزمون ورودی در برخی از رشته های شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش توسط شورای مدرسه تعیین و با اطلاع اداره آموزش و پرورش، اجرا می شود.
ماده 41- ثبت نام دانش آموزان در نزدیکترین مدرسه به محل سکونت آنان، در اولویت خواهد بود و ثبت نام از دانش آموزانی که والدین آنان هر دو شاغل هستند، در مدرسه نزدیک به محل کار پدر یا مادر، بلامانع است.
ماده ۴۲- حضور یکی از والدین (پدر یا مادر) یا قیم / سرپرست قانونی همراه دانش آموز در زمان ثبت نام در هر یک از دوره های تحصیلی ضروری است. در موارد استثناء به تشخیص مدیر مدرسه، ثبت نام دانش آموز بدون حضور والدین یا سرپرست قانونی بلامانع است.
ماده 43- آموزش و تحصیل، حق قانونی کودکان است. مدرسه موظف است نسبت به ثبت نام از کودکان و دانش آموزان لازم التعلیم برابر مقررات اقدام کند .«هر یک از والدین، اولیا یا سرپرستان قانونی دانش آموز و اشخاصی که مسئولیت نگهداری، مراقبت و تربیت وی را به عهده دارند نمی توانند از ثبت نام وی امتناع کنند یا به هر نحوی از تحصیل او جلوگیری کنند7»
ماده ۴۴- برای هر دانش آموز پرونده تحصیلی (ترجیحا الکترونیکی) تشکیل می شود که باید حاوی اطلاعات و مستندات زیر باشد:
- مشخصات هویتی (شناسنامه / کارت ملی)(استعلام الکترونیکی هویت از طریق سامانه سازمان ثبت احوال کشور)
- کارنامه ها و گواهی نامه های تحصیلی (به استثنای پایه اول)
- شناسنامه سلامت – عکس – کاربرگ سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان فرم اطلاعات فردی و خانوادگی.
- نمون برگ تعهد دانش آموز و ولی قانونی وی به رعایت مقررات انضباطی مدرسه.
- سوابق مشاوره ای ( تحصیلی، تربیتی و شغلی) و برگ هدایت تحصیلی پایه نهم.
- رای یا نامه از مراجع ذی صلاح ( در موارد خاص از قبیل دانش آموزان فاقد مدارک هویتی، فوت پدر، متارکه و طلاق والدین، حضانت).
تبصره- افرادی که با استفاده از ارزشیابی مدارک تحصیلی خارجی یا برابر مقررات با شرکت در امتحان تعیین پایه ، مجاز به ادامه تحصیل می شوند، نیاز به کارنامه تحصیلی سنوات قبل ندارند.
ماده ۴۵- مدیر مدرسه می تواند در موارد استثناء از دانش آموزی که فاقد مدارک هویتی و تحصیلی است ( با اخذ تعهد کتبی از ولی وی مبنی بر ارائه مدارک مربوط)، به صورت مشروط حداکثر برای مدت یک ماه ثبت نام کند. ادامه تحصیل این قبیل دانش آموزان در صورت عدم ارائه مدارک هویتی و تحصیلی، با موافقت کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش تا پایان دوره اول متوسطه، بلامانع خواهد بود و در هر صورت ،دانش آموز موظف است برای ثبت نام قطعی و درج مشخصات وی در دفتر آمار، مدارک هویتی و تحصیلی خود را به مدرسه تسلیم کند.
ماده ۴۶- مدیر مدرسه موظف است با همکاری سایر عوامل اجرایی، حداکثر تا یک ماه پس از شروع سال یا نیمسال تحصیلی، پرونده دانش آموزان را بررسی و چنانچه در مواردی عدم رعایت قوانین و مقررات مشاهده شد نسبت به رفع نقص اقدام کند .
تبصره- اگر بعد از گذشت یک ماه از شروع سال تحصیلی مشخص شود نقص پرونده یا ثبت نام دانش آموز بر خلاف مقررات مربوط به همان سال با سال های قبل می باشد، مدیر مدرسه باید وضعیت تحصیلی دانش آموز را به منظور طرح در کمیسیون خاص به اداره آموزش و پرورش گزارش کند. در این گونه موارد اداره آموزش و پرورش موظف است در اسرع وقت نسبت به موضوع رسیدگی و اقدام کند.
ماده ۴۷- مدیر مدرسه موظف است ضمن رصد ادامه تحصیل دانش آموزان خود در سال بعد با دوره تحصیلی بعد، کودکان لازم التعلیم بازمانده از تحصیل را در محدوده مدرسه خود با استفاده از منابع اطلاعاتی (از جمله سازمان بهزیستی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و… )، شناسایی و مراتب را برای اقدام لازم به اداره آموزش و پرورش گزارش نماید.
ماده ۴۸- حضور و استفاده از کلاس درس ،به صورت مستمع آزاد ممنوع است.
تبصره- دانش آموزی که به ضرورت در محلی غیر از محل ثبت نام خود بسر می برد، می تواند با ارائه مستندات مربوط و گواهی اشتغال به تحصیل از مدرسه مبدأ، در یکی از مدارس مقصد به صورت موقت، ادامه تحصیل دهد. شرکت در ارزشیابی نوبت های اول و دوم به صورت مهمان در مدرسه مقصد بلامانع است. صدور هر گونه مدرک تحصیلی به عهده مدرسه مبدأ است.
ماده ۴۹- ثبت نام مجدد دانش آموزان غیر مشمول نظام وظیفه که ترک تحصیل کرده اند، با رعایت شرایط سنی در پایه تحصیلی مربوط بلامانع است. ثبت نام دانش آموز پسری که به سن مشمولیت مقرر در قانون نظام وظیفه عمومی می رسد، تابع مقررات و شیوه نامه هایی است که با هماهنگی نظام وظیفه از طریق وزارتآموزش و پرورش ابلاغ می شود.
تبصره 1– دانش آموزان پسری که در حین تحصیل سن آنان به 20سال تمام می رسد برابر مقررات صرفا تا پایان آن سال / نیم سال / دوره تابستانی، مجاز به ادامه تحصیل خواهند بود.
تبصره ۲- شرکت در امتحانات داوطلبان آزاد، از نظر مقررات نظام وظیفه، ترک تحصیل تلقی می شود و به آنان، معافیت تحصیلی تعلق نمی گیرد.
ماده ۵۰- ثبت نام مجدد دانش آموز در همان پایه ای در دوره دوم متوسطه، متناظر با رشته تحصیلی قبلی ( که قبول شده است).به استثنای دانش آموزان موضوع تبصره ۲ ماده ۸۸ آیین نامه آموزشی روزانه و فارغ التحصیلان دوره دوم متوسطه( با رعایت سایر شرایط، صرفا در مدارس غیردولتی یا به صورت داوطلب آزاد، مجاز است.
ماده 51- وقفه تحصیلی ۸و غیبت موجه ترک تحصیل محسوب نمی شود.
تبصره 1– تشخیص موجه یا غیر موجه بودن غیبت دانش آموز، کمتر از یک ماه با مدیر مدرسه و بیش از یک ماه با شورای مدرسه است. لازم است مدارک و مستندات غیبت دانش آموز به همراه نظر مدیر در پرونده وی نگهداری شود.
تبصره ۲- غیبت غیر موجه سه ماه متوالی و بیشتر دانش آموزان مشمول، از نظر مقررات نظام وظیفه ترک تحصیل ۹تلقی می شود. مدیر مدرسه موظف است مراتب ترک تحصیل آنها را سازمان نظام وظیفه عمومی اعلام کند.
ماده ۵۲- حداکثر تعداد سال های تکرار پایه مجاز در هر پایه تحصیلی، در دوره ابتدایی و دوره اول متوسطه و پـایه دهم دوره دوم متـوسطه (دانـش آموزان موضوع تـبصره ۲ ماده ۸۸ آیـین نـامه آموزشی روزانـه و همچنین
موضوع ماده 50 این آیین نامه) دو سال خواهد بود. دانش آموزان دوره ابتدایی و دوره اول متوسطه با رعایت شرایط سنی، می توانند برای سومین سال در همان پایه، ثبت نام کنند و ادامه تحصیل دهند.
- – وقفه تحصیلی به موردی اطلاق می شود که دانش آموز پس از ثبت نام به دلایل موجه نتواند در واحد آموزشی ادامه تحصیل دهد و در امتحانات نوبت دوم و شهریور ماه هیچ یک از دروس شرکت نکند
- – ترک تحصیل به یکی از موارد ذیل اطلاق می شود :
الف) دانش آمور در هیچ مدرسه ای ثبت نام نکرده باشد .
ب) دانش آموز بنا به درخواست خود در صورت داشتن حداقل ۱۸ سال تمام و یا ولی خود از ادامه تحصیل انصراف دهد .
ج) دانش آموز، برابر مقررات از تحصیل در واحد آموز سی محروم شده باشد
تبصره- حداکثر تعداد سال های تکرار پایه مجاز دانش آموزان با نیازهای ویژه( مدارس استثنایی)، در هر پایه تحصیلی در دوره های پیش دبستان و ابتدایی، سه سال و دوره اول متوسطه دو سال خواهد بود .
ماده ۵3- ثبت نام از دانش آموزان اتباع خارجی مقیم ایران مطابق شیوه نامه مربوط و بر اساس مدارک هویتی و اقامتی معتبر صورت می پذیرد .
تعیین پایه
ماده ۵۴- پـایـه تـحصیـلی دانـش آموزی که بـه دلیـل عدم دستـرسی بـه مدرسه، بـیـماری، بی سرپـرستی ،
بدسرپرستی و مشکلات حاد خانوادگی نتوانسته به موقع وارد مدرسه شود یا وقفه ای در ادامه تحصیل وی ایجاد شده است در دوره ابتدایی با ارائه مدارک و مستندات معتبر به تشخیص مدیر مدرسه و رعایت حداقل سن متعارف تحصیل(برای پایه های اول تا ششم به ترتیب ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و10 و ۱۱ سال تمام) در اولین فرصت با بررسی های انجام شده از سوی معلم مربوط تعیین می شود.
تبصره- در صورت عدم کسب شرایط قبولی در ارزشیابی تعیین پایه، از دانش آموز در پایه پایین تر، ارزشیابی به عمل می آید .
ماده ۵۵- هر گونه فعالیت آموزشی و پرورشی از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی (موسسات، مراکز ، نهادها و…) که منجر به عدم ثبت نام و حضور دانش آموز در مدرسه شود، ممنوع است و با متخلفین برابر قوانین و مقررات، رفتار خواهد شد .
تبصره- دانش آموزانی که در مراکز غیر مجاز تحصیل کرده اند، تعیین پایه نخواهند شد و ثبت نام و ادامه تحصیل آنـان بـا رعایت حداکثر شرط سنی دوره ابـتدایی و بـر اساس سوابق و آخرین کارنامه تحصیلی، مجاز خواهد بود.
ماده ۵۶- پایه تحصیلی دانش آموزی که به دلیل عدم دسترسی به مدرسه یا بیماری نتوانسته اند به موقع وارد مدرسه شود یـا در ادامه تـحصیل وی، وقـفه و فاصله ای ایـجاد شده است، در دوره های اول و دوم متـوسطه بـا
رعایت حداقل سن متعارف تحصیل و ارائه مدارک و مستندات معتبر ( فوت یا جدایی والدین و …) به تشخیص مدیر مدرسه و با برگزاری ارزشیابی تعیین پایه (در ارزشیابی های داخلی در اولین فرصت و در ارزشیابی های هماهنگ در اولین نوبت رسمی) توسط معلمان دروس مربوط و تایید مدیر مدرسه، تعیین می شود.
تبصره 1– سن متعارف تحصیل در دوره اول متوسطه برای پایه های هفتم، هشتم و نهم ۱۲، ۱۳ و 14 سال تمام و در دوره دوم متوسطه برای پایه های دهم و یازدهم15 و ۱۶ سال تمام خواهد بود.
تبصره ۲- تعیین پایه در دوره اول متوسطه منوط به داشتن کارنامه قبولی پایه ششم و در دوره دوم متوسطه منوط به داشتن کارنامه های قبولی پایه های ششم و نهم خواهد بود.
تبصره 3– در دوره متوسطه، ارزشیابی تعیین پایه به صورت یک نوبتی برگزار می شود. مواد ارزشیابی و شرایط قبولی مانند داوطلبان آزاد خواهد بود. در صورت عدم کسب شرایط قبولی در ارزشیابی تعیین پایه، از دانش آموز در پایه پایین تر، ارزشیابی به عمل می آید .
تبصره ۴- نمرات قبول شدگان در ارزشیابی تعیین پایه، در کارنامه دانش آموز ثبت و پس از امضا و مهر مدیر در پرونده تحصیلی وی نگهداری می شود. در ثبت نام از این قبیل دانش آموزان در پایه بالاتر، توضیح لازم در ستون ملاحظات دفتر آمار داده شود .
انتقال دانش آموزان:
ماده ۵۷- انتقال دانش آموزان در طول سال تحصیلی از یک مدرسه به مدرسه دیگر در همان منطقه در صورت موافقت مدیر مدرسه مقصد با رعایت سایر مقررات و از یک منطقه و ناحیه به سایر مناطق و نواحی آموزش و پرورش (داخل و خارج استان) در صورت موافقت اداره آموزش و پرورش مقصد، تا یکماه قبل از شروع ارزشیابی پایانی (در نظام سالی، امتحانات آخر سال و در نظام نیم سالی واحدی امتحانات پایان نیم سال)، بلامانع خواهد بود.
تبصره 1– با توجه به اعمال سهمیه مناطق در کنکور سراسری، انتقال دانش آموزان دوره دوم متوسطه به صورت پیاپی و متوالی در سه پایه تحصیلی دهم، یازدهم و دوازدهم، از منطقه یک به مناطق دو و سه یا از منطقه دو به منطقه سه مجاز نخواهد بود.
تبصره ۲- در صورتی که محل اقامت ولی یا سرپرست دانش آموزی در پایه دوازدهم، تغییر یابد، دانش آموز می تواند به صورت میهمان )با اخذ معرفی نامه عکس دار حاوی مشخصات و پایه و رشته تحصیلی صادره از مدرسه مبدا ( و تأیید انتقال ولی دانش آموز توسط اداره آموزش و پرورش همان منطقه، با همراه داشتن مدارک لازم مبنی بر انتقال ولی خود، به اداره آموزش و پرورش محل سکونت جدید مراجعه و در صورت دایر بودن رشته تحصیلی مورد نظر، با معرفی آن اداره، ضمن استفاده از کلاس های درس در امتحانات داخلی یا امتحانات نهایی برابر مقررات شرکت کند. نمره نوبت دوم (خردادماه) چنین دانش آموزی، از سوی اداره آموزش و پرورش منطقه جدید به اداره آموزش و پرورش قبلی ارسال می شود تا به مدرسه ای که دانش آموز در آن تحصیل می کرده است، ابلاغ شود. برای این دانش آموزان، بر اساس نمرات ماخوذه (در مقصد) و نمره پایانی نوبت اول و نمره ارزشیابی مستمر نوبت دوم و رعایت سایر مقررات، اعلام نتیجه می شود.
تبصره 3– اصالت و صحت مدارک و سوابق تحصیلی دانش آموزان در دوره های اول و دوم متوسطه که متقاضی انتقال از یک مدرسه به مدرسه دیگر در داخل منطقه شهرستان، استان یا خارج از استان هستند، باید پس از بررسی صحت و سقم در سامانه های دانش آموزی منطقه، به تأیید اداره آموزش و پرورش مربوط برسد. مدیر مدرسه مقصد، موظف است پس از ثبت نام از دانش آموز، صحت مدارک تحصیلی وی را حداکثر ظرف مدت یک هفته، به صورت محرمانه از طریق اداره آموزش و پرورش مربوط، استعلام کند و اداره آموزش و پرورش و مدیر مدرسه مبدأ هم موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه به این استعلام پاسخ دهد.
تبصره ۴- مدیر مدرسه مقصد باید سوابق و مدارک تحصیلی دانش آموزان انتقالی را از مدرسه مبدا درخواست نماید. مدیر مدرسه مبدا باید پرونده تحصیلی و نمره های ارزشیابی این گونه دانش آموزان را بلافاصله و حداکثر تا یک هفته پس از انتقال دانش آموز، به مدرسه جدید، ارسال نماید .
تبصره ۵- در سال نخست پذیرش، انتقال دانش آموزان بین مدارس استعدادهای درخشان یک شهرستان، ممنوع است. پس از یکسال تحصیل، انتقال دانش آموزان بین مدارس استعدادهای درخشان، در صورت دارا بودن نمره آزمون ورودی در سطح حداقل نمره مدرسه مقصد و وجود ظرفیت خالی در آن مدرسه در داخل استان، با موافقت اداره کل آموزش و پرورش استان و از یک استان به استان دیگر، با موافقت اداره کل آموزش و پرورش استان مقصد، مجاز خواهد بود .
ماده ۵۸- انتقال دانش آموزان مدارس بزرگسالان به مدارس روزانه منوط به گذراندن تمامی دروس یک پایه تحصیلی و داشتن شرط سنی و سایر ضوابط ثبت نام در مدارس روزانه است.
ماده ۵۹- انتقال دانش آموزان مدارس روزانه به مدارس بزرگسالان تا یک ماه قبل از برگزاری ارزشیابی پایانی نیمسال اول یا دوم با رعایت سایر شرایط، بلامانع است.
ماده ۶۰ – انتقال دانش آموزان موضوع تبصره ماده ۳۱ این آیین نامه به مدارس داخل کشور، در صورتی مجاز است که پایه اول دبستان را در مدارس ایرانی خارج از کشور گذرانده باشند. در صورت ضرورت، انتقال این دانش آموزان به مدارس داخل کشور، قبل از پایان سال تحصیلی با تأیید شورای مدرسه، بلامانع است.
ماده61- دانش آموزی که به منطقه آموزشی دیگری منتقل می شود که رشته تحصیلی وی وجود ندارد، می تواند بدون شرکت در ارزشیابی تغییر رشته، در یکی از رشته های موجود در شاخه تحصیلی خود ثبت نام کند و ادامه تحصیل دهد و دروس مربوط به تغییر رشته را تا پایان دوره تحصیلی بگذراند.
تسهیلات ویژه برای دانش آموزان:
ماده ۶۲- دانش آموزانی که ضعف بینایی یا شنوایی دارند باید در ردیف های مناسب کلاس قرار گیرند و در مورد دانش آموزانی که با دست چپ می نویسند نباید هیچ گونه ممانعتی به عمل آید و پیش بینی محل مناسب برای نشستن و تامین شرایط مناسب برای آنها باید مورد توجه قرار گیرد.
ماده63- دانش آموزانی که به دلایل موجه از قبیل شرکت در المپیادها، مسابقات ورزشی و دوره های آموزشی مربوط و سفرهای زیارتی خارج از کشور به تشخیص کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش، موفق به شرکت در ارزشیابی دروس نهایی دوره دوم متوسطه نمی شوند، می توانند در نوبت ارزشیابی بعدی شرکت کنند. قبولی آنان به عنوان قبولی در امتحانات نوبت قبل محسوب خواهد شد .
ماده ۶۴- غیبت دانش آموزان شرکت کننده در سفرهای زیارتی خارج از کشور و مسابقات قرآنی، فرهنگی هنری، علمی، مهارتی و ورزشی و اردوی آن در سطح ملی و بین المللی، از کلاس درس موجه تلقی می شود.
ماده ۶۵ – دانش آموزانی که در مسابقات کشوری و بین المللی و اردوی آن شرکت می کنند اجازه دارند در ارزشیابی داخلی علاوه بر نوبت های خرداد و شهریور ماه، همراه غایبین موجه همان سال تحصیلی در ارزشیابی درس یا دروسی که نمره قبولی کسب نکرده اند شرکت کنند.
ماده ۶۶- دانش آموزان شرکت کننده در مسابقات کشوری و اردوی آن می توانند با اخذ معرفی نامه عکس دار از مدرسه مربوط و همراه داشتن مدارک لازم مبنی بر شرکت در اردو و مسابقه، به اداره آموزش و پرورش محل برپایی اردو و مسابقه (مقصد) مراجعه و در صورت دایر بودن رشته تحصیلی مورد نظر در ارزشیابی داخلی یکی از مدارس شرکت نمایند. نمره های این قبیل دانش آموزان پس از تأیید اداره آموزش و پرورش مقصد به اداره آموزش و پرورش مبدأ برای درج در کارنامه ها و اعلام نتیجه، به مدرسه ذیربط ارسال می شود.
ماده ۶۷- دانش آموزانی که یکی از بستگان درجه اول آنها در طول سال تحصیلی شهید، اسیر یا مفقود می گردد و همچنین دانش آموزانی که یکی از بستگان درجه اول آنها در فاصله یک ماه قبل از آغاز ارزشیابی خرداد یا شهریور ماه فوت می شود، در صورت عدم کسب نمره قبولی در درس یا دروس مربوط، می توانند علاوه بر نوبت های ارزشیابی مذکور در یک نوبت ارزشیابی دیگر همراه با غایبین موجه، شرکت کنند.
تبصره – مفاد این ماده شامل دروس نهایی دوره متوسطه نمی شود.
ماده ۶۸- دانش آموزانی که ارزشیابی آنان به علل مختلف از قبیل حوادث غیر مترقبه، بلایای طبیعی برگزار نشده یا اوراق ارزشیابی آنان مفقود یا معدوم شده، در ارزشیابی داخلی با مجوز شورای مدرسه و در ارزشیابی هماهنگ با تأیید کمیسیون خاص منطقه، می توانند در اولین فرصت و حداکثر تا یک ماه پس از پایان ایام ارزشیابی در ارزشیابی مجدد شرکت نمایند.
تبصره- در مورد ارزشیابی دروس نهایی، صدور مجوز و تعیین نوبت ارزشیابی با هماهنگی مرکز سنجش آموزش و پرورش به عهده کمیسیون خاص آموزش و پرورش استان خواهد بود.
ماده ۶۹- دانش آموزان ازدواج کرده می توانند با رعایت شئونات دانش آموزی و اصول اخلاقی و تربیتی با دیگر دانش آموزان مانند سایرین در مدارس روزانه ثبت نام و به تحصیل ادامه دهند .
تبصره – در صورتی که به تشخیص شورای مدرسه، مفاد این ماده از سوی دانش آموز رعایت نشود، ادامه تحصیل وی به یکی از روش های زیر امکان پذیر خواهد بود:
1– بدون حضور در کلاس، در ارزشیابی های پایان هر نوبت شرکت نمایند.
۲- در مدارس بزرگسالان، آموزش از راه دور یا داوطلب آزاد، با رعایت قوانین و مقررات، تحصیل نماید.
ماده ۷۰- دانش آموز دوره اول متوسطه که به دلایل مختلف از قبیل عدم دسترسی به مدرسه، تکرار پایه و وقفه تحصیلی در شرایط سنی بالاتر از سن متعارف پایه تحصیلی خود قرار دارد، می تواند در صورت قبولی در ارزشیابی خرداد ماه با حداقل معدل کل 14، در شهریور ماه همان سال تحصیلی در ارزشیابی پایه بالاتر در مدرسه قبلی یا مدرسه جدیدی که برای ادامه تحصیل ثبت نام کرده است به صورت یک نوبتی شرکت کند و در صورت احراز شرایط قبولی، به پایه بعدی ارتقا یابد.
ماده 71- در دوره ابتدایی دانش آموزی می تواند از مفاد ماده فوق استفاده کند که در ارزشیابی نوبت خرداد ماه، در تمامی دروس، رتبه (مقیاس) «خوب» را کسب نموده باشد. فهرست دانش آموزان پایه ششم ابتدایی که در خردادماه شرایط استفاده از ماده فوق را کسب می کنند از طریق مدرسه به اداره آموزش و پرورش ارسال تا تمهید مقدمات ثبت نام و شرکت آنان در امتحانات شهریور ماه پایه هفتم در یکی از مدارس دوره اول متوسطه فراهم گردد.
تبصره 1– کارنامه و دفتر امتحانات برای شرکت کنندگان در امتحانات شهریور ماه به صورت یک نوبتی تنظیم گردد و برای آنان نمره انضباط منظور نشود.
تبصره ۲- داوطلبان آزاد پایه ششم ابتدایی و دوره اول متوسطه و دانش آموزان مدارس دوره اول متوسطه بزرگسالان و آموزش از راه دور، مجاز به استفاده از مفاد این ماده نخواهند بود.
تبصره 3– شرایط قبولی در ارزشیابی شهریورماه در دوره ابتدایی و دوره اول متوسطه همانند شرایط مندرج در آیین نامه های مربوط خواهد بود.
تبصره۴- غایـبیـن موجه دوره اول متوسطه در ارزشیـابی شهریـور ماه می تـواننـد در امتحانات داخلی با تأیید
شورای مدرسه و در امتحانات هماهنگ با تـأیید کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش در ارزشیابی غایبین مجاز شرکت نمایند .
مقررات انضباطی و وظایف دانش آموزان:
ماده ۷۲- مقررات انضباطی دانش آموزان با توجه به موارد زیر توسط شورای مدرسه با مشارکت و همکاری شورای دانش آموزان، تدوین و ابلاغ می شود. رعایت این مقررات برای دانش آموزان الزامی است.
1– رعایت احکام دینی و شرعی و داشتن حسن رفتار و اخلاق
۲- رعایت شئونات دانش آموزی( ادب و احترام نسبت به مدیر، معلمان، کارکنان و سایر دانش آموزان، بهداشت فردی و عمومی و نظافت کلاس و مدرسه).
3- رعایت مقررات آموزشی تربیتی (حضور به موقع در مدرسه و کلاس درس، خروج به موقع از مدرسه و کلاس درس، انجام درست تکالیف درسی و خودداری از خرید و فروش غیر مجاز در مدرسه).
تبصره 1– حضور در مدرسه در غیر ساعات مقرر برای استفاده از زمین ورزش، آزمایشگاه، کتابخانه، فعالیت های پرورشی و … منوط به اجازه کتبی ولی دانش آموز و موافقت مدیر و به سرپرستی او یا یکی از کارکنان مدرسه مجاز خواهد بود.
تبصره ۲- دانش آموزان می توانند در چارچوب وظایف خود و با تایید شورای مدرسه و با نظارت مدیر مدرسه ، برابر شیوه نامه های مربوط نسبت به خرید و فروش محصولات و دست ساخته های خود اقدام کنند.
4- پرهیز از همراه آوردن اشیا گرانبها و وسایل غیر مرتبط با امور تحصیلی به مدارس
۵- اهتمام در حفظ و نگهداری اموال، تجهیزات و ساختمان مدرسه.
تبصره 3– چنانچه دانش آموزی به وسایل و ساختمان مدرسه، کارکنان یا سایر دانش آموزان خسارت وارد آورد، با تشخیص مدیر مدرسه باید خسارت توسط دانش آموز یا ولی وی جبران شود.
ماده 73- مدیر مدرسه موظف است در مواردی که دانش آموز تأخیر ورود مکرر یا غیبت غیر موجه داشته باشد، مراتب را به اطلاع ولی وی برساند.
ماده ۷۴- غیبت و تأخیر غیر موجه ورود دانش آموز در دفتر انضباطی( شایستگی های تربیتی) ثبت و در ارزیابی انضباط لحاظ می شود. در صورت تأخیر ورود مکرر یا غیبت بیش از حد، مدیر مدرسه موظف است با نظر شورای مدرسه تصمیم مقتضی اتخاذ نماید و مراتب را کتبا به ولی دانش آموز ابلاغ کند.
تشویق و آگاهی بخشی (تنبیه):
ماده ۷۵- مدیر مدرسه باید برای تقویت رفتارهای مطلوب و ترغیب دانش آموزان به انجام صحیح وظایف خویش برنامه هایی را تهیه و با تایید شورای مدرسه اجرا کند.
اصول حاکم بر برنامه های تشویق مدرسه عبارت است از:
1– جو حاکم بر مدرسه باید حامی ایجاد احساس موفقیت درونی و دریافت تایید محیطی برای تمامی دانش آموزان باشد.
۲- از دامن زدن به جو رقابتی در مدرسه، برجسته و متمایز کردن تعدادی از دانش آموزان، ایجاد احساس موفقیت برای گروهی از دانش آموزان به قیمت ایجاد شکست در گروه دیگر (جز در مسابقات ورزشی)، به ویژه در دوره ابتدایی باید اجتناب شود.
3– بجای حاکم کردن جو مقایسه و رقابت ، باید دانش آموزان بر اساس میزان دست یابی به سطوح مورد انتظار مدرسه، تایید و تشویق شوند، به گونه ای که امکان تشویق تمام دانش آموزان یک کلاس یا مدرسه وجود داشته باشد.
۴- نوع تشویق باید به گونه ای باشد که دانش آموز، علت تشویق خود را به فعالیت و تلاش خود اسناد و ارجاع دهد و به احساس رضایت مندی درونی ناشی از حسن عملکرد خود دست یابد.
ماده ۷۶- روش های تشویق به کار گرفته شده باید به گونه ای باشد که زمینه های استمرار و تقویت رفتارهای مطلوب را در دانش آموزان فراهم نماید.
1– بیان جملات تأیید کننده توسط مربیان در موقعیت های مناسب برای تقویت رفتار.
۲- تشویق شفاهی در کلاس درس در حضور تمام دانش آموزان.
3– تشویق شفاهی در مراسم آغازین در حضور تمام دانش آموزان.
۴- تشویق کتبی و شفاهی در کلاس و اعلام آن به ولی دانش آموز.
۵- اعطای مسئولیت.
۶- اعطای نشان مدرسه.
ماده ۷۷- در تشویق دانش آموزان رعایت موارد زیر الزامی است:
1– افزایش انگیزه درونی برای تقویت رفتار دانش آموز.
۲- توسعه تلاش و کوشش و جدیت در انجام وظایف و مسئولیت ها.
3– توجه به میزان پیشرفت دانش آموز در مقایسه با وضع قبلی وی.
۴- توجه به وجود شواهد کافی برای اعمال تشویق ( برای ذینفع و سایر دانش آموزان).
۵- توجه به انواع تشویق های مادی، روانی، اجتماعی و آموزشی متناسب با سن و ذوق دانش آموز.
۶- توجه به عدالت در تشویق دانش آموزان.
۷- تـوجه بـه روش های صحیح اعمال تـشویق بـه منظور جلوگیری از تحقیر، طرد یا حذف سایر دانش آموزان
۸- توجه به رعایت ترتیب و تدریج در اعمال تشویق
ماده ۷۸- دانش آموز موظف است ضوابط و مقررات مدرسه (اعم از منشور اخلاقی مدرسه، منشور دانش آموزی و مقررات انضباطی و وظایف دانش آموزی) را رعایت کند. دانش آموزانی که راهنمایی ها، مشاوره ها و چاره جویی های مدرسه در چارچوب نظام ترغیب و تشویق و تنبیه در آنها مفید و مؤثر واقع نگردد، با رعایت تناسب با نوع تخلف، با روش های زیر با آنان رفتار می شود:
1– تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی
۲- دعوت از ولی دانش آموز و توجیه جهت پیگیری موضوع
3– اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش آموز
۴- تغییر کلاس، در صورت وجود کلاس های متعدد در یک پایه با اطلاع ولی دانش آموز
۵- اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی ولی دانش آموز، حداکثر برای مدت سه روز
۶- انتقال به مدرسه دیگر
ماده ۷۹ – اعمال بندهای ۱، ۲ و ۳ حسب مورد بر عهده مدیر و معلم مربوط و بندهای 4 و 5 با موافقت شورای مدرسه بر عهده مدیر است. در مورد بند ۶ پس از تایید شورای مدرسه و ارجاع موضوع به اداره آموزش و پرورش منطقه، هسته مشاوره کارشناسی مشاوره، موظف است حداکثر ظرف یک هفته بررسی های لازم را انجام و نظر خود را به رئیس اداره آموزش و پرورش منطقه اعلام نماید. در صورتی که نظر هسته مشاوره کارشناسی مبنی بر انتقال دانش آموز به مدرسه دیگر باشد، اخذ موافقت رئیس اداره آموزش و پرورش منطقه، الزامی است. هسته مشاوره/ کارشناسی مشاوره موظف است بر فرایند انتقال دانش آموز، نظارت کند .
تبصره- در مواردی که به دلیل نبود مدرسه یا رشته تحصیلی در منطقه، امکان انتقال دانش آموز میسر نباشد یا دانش آموز موضوع بند۶، مرتکب تکرار تخلف شود، اداره آموزش و پرورش منطقه با رعایت مصالح دانش آموز و شرایط و اقتضائات منطقه، تصمیم مناسب را اتخاذ و اجرا می کند.
ماده ۸۰- در اعمال روش های آگاهی بخشی (تنبیهی) دانش آموزان، توجه به موارد زیر الزامی است:
1– توجه به نقش روشنگرانه و آگاه کنندگی تنبیه
۲- توجه به شرایط جسمی و روانی، سنی، خانوادگی و اجتماعی دانش آموز
3– تناسب بین روش تنبیهی با تخلف دانش آموز
۴- رعایت ترتیب و تدریج در اعمال تنبیه(آگاهی بخشی)
۵- وضوح خیر خواهی مدرسه برای دانش آموز و ولی وی
۶- اجرای به موقع تنبیه و وجود فاصله زمانی منطقی بین وقوع تخلف و اجرای تنبیه
۷- ارائه شیوه های جبران تخلف به دانش آموز برای جبران خطا و تخلف خود
۸- حفظ آبرو و کرامت انسانی دانش آموز
۹- آگاه کردن دانش آموز نسبت به نتایج نامطلوب رفتار خویش برای اصلاح آن
10- عدم تبعیض و استثناء بین دانش آموزان در اعمال تنبیه
ماده 81- تنبیه بدنی دانش آموز و سوء رفتار با وی به هر دلیل و تحت هر شرایطی ممنوع است و با متخلفین برابر قوانین و مقررات رفتار می شود. مدیر مدرسه می بایست همکاران خود را نسبت به امور انضباطی(ممنوعیت تنبیه بدنی و سوء رفتار 10با دانش آموز) آگاه کند.
ماده ۸۲- مدیر مدرسه موظف است با همکاری معلمان، مربیان و شورای دانش آموزان، منشور اخلاقی مدرسه و نظام ترغیب و تشویق و آگاهی بخشی مصوب شورای مدرسه را به تناسب سن و فهم دانش آموزان و به اقتضای شرایط، به آنان آموزش داده و به اطلاع اولیای دانش آموزان برساند.
ماده 83- تشویق و تنبیه اعمال شده و نتیجه آن در رفتار دانش آموز باید در فرم ثبت شایستگی های تربیتی دانش آموزان درج شود و در ارزشیابی انضباط وی مورد توجه قرار گیرد .
تبصره – سوابـق تـخلف و مجازات دانـش آموز در پـایان هر سال تحصیلی امحاء خواهد شد تا سابقه نامناسبی برای دانش آموز باقی نماند.
ماده ۸۴- چنانچه دانش آموزی به اتهام جرمی از طریق مراجع قضایی بطور موقت بازداشت شود، پس از آزادی، شورای مدرسه نحوه ادامه تحصیل وی را تعیین می کند که پس از تأیید اداره آموزش و پرورش اجرا می شود. مدت بازداشت دانش آموز به عنوان وقفه تحصیلی محسوب می شود .
لباس و پوشش:
ماده 85- لباس دانش آموزان دختر و پسر باید ساده، زیبا، متنوع، آراسته، شاد ،متناسب با فرهنگ و هویت اسلامی – ایرانی، عرف جامعه، شرایط اقلیمی و سنی آنان باشد. انتخاب نوع و رنگ لباس دانش آموزان با مشارکت شورای دانش آموزی، به عهده شورای مدرسه و برنامه ریزی و اقدام برای تهیه آن با هماهنگی شورای مدرسه، به عهده انجمن اولیا و مربیان خواهد بود. استفاده از لباس محلی در مناسبت ها ،با رعایت جوانب فرهنگی و اسلامی مجاز است .
10 – سوء رفتار: هر گونه فعل یا ترک فعل عمدی که سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی طفل و نوجوان را در معرض خطر و آسیب قرار دهد؛ از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، سوء استفاده جنسی، توهین با تهدید نسبت به طفل با نوجوان در صورتی که جنبه تادیبی نداشته باشد یا قراردادن او در شرایط سخت و غیر متعارف و یا خودداری از کمک به وی ( قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب ۲۳/۲/۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی)
تبصره- پوشش دانش آموزان دختر شامل 1) چادر، مانتو شلوار و مقنعه ۲) مانتو شلوار و مقنعه می باشد .
شایسته است مدیران مدارس ضمن رعایت عدم اجبار، دانش آموزان دختر را به استفاده از چادر تشویق و توصیه کنند.
7- قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب جلسه 99/2/23مجلس شورای اسلامی