ماده ۸- ارکان مدرسه:
1– مدیر مدرسه.
۲- شورای مدرسه / هیئت امنا (در مدارس هیئت امنایی).
3– شورای معلمان.
۴- انجمن اولیا و مربیان.
۵- شورای دانش آموزی.
مدیر مدرسه:
ماده ۹– مدیر مدرسه با رعایت اصل شایسته سالاری، برابر مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، انتخاب و منصوب می شود. مدیر به عنوان مهمترین رکن مدرسه با توسعه و تقویت مشارکت و ارتقای فرهنگ سازمانی و توسعه خلاقیت های فردی و سازمانی، در برابر وظایفی که به وی سپرده شده است مسئول و پاسخگو خواهد بـود. مدیر مدرسه ضمن برخورداری از توانـمندی های لازم بـرای انـجام وظایف مدیـریـتی و اداره مطلوب امور
مدرسه باید از شایستگی های لازم برای نفوذ و تاثیر بر نـیروی انـسانی و بسیج آنها جهت تـحقق اهداف آموزشی تربیتی برخوردار باشد.
ماده 10- وظایف و اختیارات:
در اجرای ماموریت و وظایف محوله، مستند به قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش ،سند تحول بنیادین و مصوبات شورای عالی آموزش و پرروش، وظایف و نقش مدیران مدارس در دو دسته وظایف مدیریتی و رهبری آموزشی به شرح زیر است.
الف – وظایف مدیریتی:
برنامه ریزی
1– برنامه ریزی برای استقرار و اجرای کامل برنامه درسی مصوب و برنامه ویژه مدرسه (بوم)[1]
۲- برنامه ریزی برای جلب مشارکت عوامل سهیم و مؤثر در جریان تعلیم و تربیت، انجمن های علمی و آموزشی دانشگاهها و موسسات آموزشی، خانواده ها، خیرین، مساجد و نهادهای دولتی و غیردولتی و موسسات مردم نهاد در سطح جامعه محلی و بومی، در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها برای تحقق اهداف دوره تحصیلی.
3– برنامه ریزی و تمهید مقدمات برای حسن اجرای امور مدرسه (آموزشی، پژوهشی، پرورشی، ورزشی ، بهداشتی،اداری و مالی و…).
۴- برنامه ریزی و تصمیم گیری در خصوص مدیریت بهینه فضا و تجهیزات، رسانه ها و فناوری های نوین در ارتقای کیفیت فعالیت ها و برنامه های مدرسه.
۵- برنامه ریزی برای ترویج و توسعه فعالیت های جذاب و متناسب با نیاز و علایق دانش آموزان و ایجاد مدرسه ای ایمن، پویا، با نشاط و شوق انگیز.
۶- برنامه ریزی برای ارتقای سطح مهارت ها و توسعه شایستگی های بهداشتی (فردی و عمومی) و کمک به سلامت جسمی و روحی دانش آموزان.
۷- برنامه ریزی و زمینه سازی برای اجرای برنامه های سواد آموزی مدرسه محور با استفاده از تمام ظرفیت های موجود در شناسایی، جذب و آموزش اولیای بی سواد و کم سواد جامعه محلی.
۸- برنامه ریزی برای ترویج و گسترش فعالیت های تربیتی مدرسه (دینی، قرآنی، نماز، فرهنگ ایثار، فداکاری، مقاومت و شهادت، فرهنگی هنری) و ارتقای مهارت های فردی و اجتماعی دانش آموزان.
۹- مطالعه و شناسایی وضعیت کامل مدرسه با توجه به تهدیدها و فرصت های موجود.
- انعطاف در برنامه ها جهت اتخاذ تدابیر لازم در موقعیت ها و شرایط غیرقابل پیش بینی و بحرانها.
- برنامه ریزی برای ارتقای مدرسه به عنوان سازمان یادگیرنده.
- برنامه ریزی به منظور ارتقای صلاحیت های حرفه ای معلمان.
سازماندهی
1– سازمان دهی و توانمندسازی نیروی انسانی ارتقا و توسعه حرفه ای مورد نیاز مدرسه و نظارت بر عملکرد و ارزشیابی آنان.
۲- تصمیم گیری درباره چگونگی استفاده از همکاری منابع انسانی غیر رسمی به صورت پاره وقت یا تمام وقت ، بدون ایجاد هر گونه تعهد استخدامی و پرداخت حق الزحمه آنان از محل کمک های مردمی و عواید حاصل از ارائه خدمات آموزشی و پرورش فوق برنامه به مدرسه و با رعایت ضوابط و مقررات (گزینش و…) و ارسال اسامی به اداره آموزش و پرورش شهرستان / منطقه.
3– تشکیل شوراها، انجمن اولیا و مربیان و تشکل های قانونی مدرسه.
۴- شناسایی و بهره گیری از ظرفیت های بالقوه خانواده و ارتقای نقش آنان در تدارک فرصت های تربیتی و اجرای برنامه های مدرسه.
۵- تقسیم کار و تدوین شرح مأموریت های کارکنان مدرسه و ابلاغ و نظارت بر اجرای آن پس از تصویب در شورای مدرسه.
نظارت و ارزشیابی
1– ارزیابی عملکرد مدرسه در اجرای برنامه سالانه و ارائه گزارش (آموزشی پژوهشی، تربیتی، فوق برنامه، مالی و…) به شورای مدرسه.
۲- نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و ارزیابی مستمر و ارائه بازخوردهای لازم برای اصلاح امور و بهبود مداوم عملکرد مدرسه با توجه به چشم انداز و برنامه های آموزشی تربیتی مدرسه.
3– بررسی و ارزشیابی مستمر عملکرد معلمان و کارکنان مدرسه ( بازخوردهای دریافتی از دانش آموزان، والدین و…).
۴- شفاف سازی نسبت به عملکرد مدرسه و پاسخگویی به ذینفعان ( جامعه، خانواده ،دانش آموزان و آموزش و پرورش) در چارچوب قوانین و مقررات.
۵- پیش بینی ساز کارهای مناسب برای حصول اطمینان از عملکرد اثربخش معلمان در کلاس درس در ایفای وظایف معلمی( با استفاده از ظرفیت گروه های آموزشی).
6- نظارت بر بهداشت محیط و پایگاه تغذیه سالم مدرسه.
۷- مدیریت و نظارت بر اجرای صحیح امور مدرسه از طریق سامانه ها (دانش آموزی، حسابداری، اموال و…).
اجرا و پشتیبانی
1– سامان دهی و رسیدگی به امور انضباطی، ورود و خروج روزانه کارکنان مدرسه و ثبت تاخیر و غیبت آنان در چارچوب ضوابط و مقررات و اطلاع به اداره.
۲- قدردانی از زحمات معلمان و کارکنان مدرسه، متناسب با بازخوردهای دریافتی از عملکرد آموزشی تربیتی آنان از محل منابع مالی مدرسه با رعایت مقررات با تایید شورای مدرسه.
3– تذکر و اخطار شفاهی به طور خصوصی به کارکنان مدرسه، درصورت مشاهده و بروز تخلف از سوی آنان و ارائه گزارش و اطلاع به اداره آموزش و پرورش محل برای اقدام لازم.
۴- جمع آوری آمار، اطلاعات و مستند سازی سوابق و تجارب موفق مدرسه (گذشته و حال) و ایجاد زمینه برای استفاده بهینه دانش آموزان و کارکنان مدرسه از آنها.
۵- بهبود وضعیت فضا و تجهیزات مدرسه (آموزشی پژوهشی، تربیتی، ورزشی، بهداشتی، کارگاهی،آزمایشگاهی، نماز خانه، کتابخانه و …) با هماهنگی اداره آموزش و پرورش متبوع و از طریق سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس.
۶- تدارک امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای فعالیت ها و برنامه ها.
۷- پشتیبانی و حمایت از طرح ها و ایده های نوآورانه، خلاق، پژوهشی و کارآفرینی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۸- ارائه خدمات مشاوره ای (توانبخشی و حمایتی) به دانش آموزان با نیازهای ویژه در مدارس استثنایی.
۹- ارتقاء سلامت جسمی، روحی روانی و مراقبت اجتماعی از دانش آموزان.
-10 فراهم آوردن امکانات و زمینه های برگزاری نماز جماعت و بزرگداشت شایسته ایام الله و مناسبت های مختلف دینی، انقلابی و ملی و مراسم گوناگون عبادی – سیاسی.
11- جلب مشارکت موسسات آموزشی، پرورشی و ورزشی معتبر و مورد تایید آموزش و پرورش و حوزه های علمیه برای اجرای آموزش های مکمل و فوق برنامه دانش آموزان ،آموزش خانواده و تربیت و توانمندسازی معلمان، با رعایت قوانین و مقررات.
12- عرضه تولیدات و ارائه خدمات حاصل از فعالیت های آموزشی و پرورشی(عملی- کارگاهی و فرهنگی هنری) دانش آموزان مطابق مقررات مربوط.
13- استفاده از فضای مدرسه در خارج از ساعات رسمی، برای ارائه خدمات به دانش آموزان و جامعه محلی با استفاده از ظرفیت دانش آموزان و اولیای آنها و با تایید شورای مدرسه.
14- واگذاری بخشی از خدمات آموزشی، اجرایی، پشتیبانی و اداری مالی و فناوری به بخش غیردولتی یا سایر دستگاه ها با رعایت مقررات مربوط.
15- حفظ و حراست از اموال منقول و غیر منقول مدرسه.
16- برقراری پوشش بیمه ای مناسب در مدرسه )بیمه مسئولیت مدنی، بیمه آتش سوزی، زلزله، سیل و…(
17- تشکیل پرونده پرسنلی برای عوامل آموزشی و اجرایی مدرسه.
18- تشکیل کمیته مدیریت سوانح برای آماده سازی مدارس در برابر زلزله.
19- تشکیل کمیته اجرایی برای برنامه ریزی در شرایط بحرانی.
۲۰- مدیریت بهینه منابع مالی مدرسه برای اجرای متوازن برنامه ها.
1۲- شناسایی و شکوفایی استعداد، علایق و نیازهای دانش آموزان و تهیه گزارش های مربوط به پیشرفت تحصیلی تربیتی آنان با مشارکت معلمان.
۲۲- زمینه سازی برای تقویت فرهنگی تفکر و پژوهش، کار گروهی، کار و کارآفرینی، مهارت آموزی و حمایت از طرح ها و ایده های نوآورانه و خلاق در معلمان و دانش آموزان.
ب –وظایف مدیران در نقش رهبر آموزشی
تفکیک رهبری و مدیریت به دلیل درهم تنیدگی این دو مفهوم چندان آسان نیست اما به دلیل نقش برجسته رهبری آموزشی تربیتی در عملکرد مدارس و اهمیت ویژه آن، وظایف مدیران در نقش رهبر آموزشی تربیتی به شرح زیر است.
رهبری
1– تعیین چشم انداز مدرسه و اهتمام به اجرای آن.
۲- تدوین برنامه های مدرسه (برنامه سالانه و میان مدت) با همکاری عوامل سهیم و موثر با توجه به ساحت های شش گانه تعلیم و تربیت، اهداف دوره تحصیلی و مقتضیات بومی و محلی برای تصویب در اولین جلسه شورای مدرسه.
3– راهبری و ارتقای فرهنگ سازمانی مدرسه به منظور افزایش رضایت شغلی و اثربخشی سازمانی کارکنان و بهبود عملکرد مدرسه.
۴- برقراری ارتباط و توسعه روابط و مناسبات انسانی و افزایش رضایت کارکنان و ذی نفعان مدرسه.
۵- برقراری ارتباط با جامعه محلی و نقش آفرینی در جامعه محلی.
۶- هدایت فرآیند آموزش و یادگیری به ویژه تسهیل جریان رشد و پرورش شایستگی ها و توانایی های دانش آموزان با مشارکت معلمان.
۷- راهبری و ایجاد زمینه مناسب برای ارتقای ایفای نقش تربیتی و مشاوره ای معلمان.
۸- تشویق و هدایت معلمان به ابداع و بروز خلاقیت و کاربرد نوآوری های آموزشی.
۹- تقویت زمینه های مشارکت و توسعه گفتمان مشارکت جویی و مشارکت پذیری در مدرسه.
10- توسعه علایق و توانمندی های کارکنان مدرسه در راستای تحقق اهداف مدرسه.
ماده 11– مدیر مدرسه به هنگام تغییر سمت، موظف است ضمن ارائه فهرست اسناد و مدارک مربوط، نسبت به تحویل پرونده ها و مدارک تحصیلی، دفاتر رسمی مدرسه(شامل :دفاتر اموال، حضور و غیاب ، امتحانات فارغ التحصیلان، مشاهده و بازدید، مهر مدرسه، کلیه اموال، وجوه و اوراق بهادار، دسته چک، تجهیزات سامانه های نـرم افزاری و بـرنامه های کاربـردی، ساختمان و…) بـا تـنظیم صورتـجلسه رسمی، بـه مدیــر بـعد از خود یـا
فردی که به عنوان سرپرست از سوی اداره آموزش و پرورش منطقه منصوب می شود، با حضور نماینده اداره تحویل نماید.
تبصره 1– در صورت انحلال هر مدرسه، اداره آموزش و پرورش باید نسبت به تعیین و معرفی مدرسه معین اقدام و تا پایان سال تحصیلی، نقل و انتقال اسناد به«مدرسه معین» انجام شود.
تبصره ۲- در مواردی که مدیر قبلی به دلایلی(به تشخیص رئیس اداره آموزش و پرروش) امکان حضور در مدرسه را ندارد، تحویل مدرسه با حضور نماینده آموزش و پرروش و مدیر جدید با تنظیم صورت جلسه رسمی انجام می شود.
تبصره 3– در مورد مدارس دو نوبته که دارای دو مدیر مستقل است، برابر تصمیم رییس آموزش و پرورش منطقه عمل می شود.
ماده 12- تنظیم درست و نگهداری دائمی دفاتر اسنادی( دفتر آمار، دفاتر امتحانات، دفتر فارغ التحصیلان ، دفتر لیست ریز نمرات دبیر و… ) سوابق اداری، دفتر اموال و مالی و نگهداری آن قسمت از سوابق تحصیلی دانش آموزان که تحویل نشده است، با رعایت شیوه نامه های مربوط، در مدرسه الزامی است و مدیران مدارس موظفند در بازرسی ها و مراجعه افراد ذی صلاح اداری، سوابق مربوط را به رؤیت و در صورت لزوم به تأیید آنان برسانند.
تبصره– امحاء اوراق امتحانی دانش آموزان و سایر نوشته ها و مدارکی که جنبه دائمی ندارد با رعایت مقررات مربوط و تنظیم صورتجلسات لازم، انجام می گیرد.
شورای مدرسه:
ماده13– در راستای سیاست مدرسه محوری و به منظور تحقق زمینه های مشارکت جویی و مشارکت پذیری عوامل سهیم و موثر و جامعه محلی در فرایند تعلیم و تربیت دانش آموزان و بهبود فرایند برنامه ریزی، تصمیم گیری و اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و نظارت بر آنها، شورای مدرسه با ترکیب اعضا و وظایف زیر تشکیل می شود.
الف – ترکیب اعضا:
1– مدیر مدرسه (رئیس شورا).
۲- معاونان مدرسه.
3– نماینده شورای معلمان.
۴- رئیس انجمن اولیا و مربیان.
۵- خیر یا نماینده خیر(در مدارس خیر ساز).
تبصره 1– مدیر مدرسه می تواند از نماینده شورای دانش آموزی، مسئولان و معتمدین محله، افراد ذی ربط و صاحب نظر (حسب موضوع) برای شرکت در جلسات شورا، با داشتن حق رأی، دعوت کند.
تبصره ۲- در مدارس استثنایی، سرپرست آموزشی با داشتن حق رأی به ترکیب اعضای شورای مدرسه اضافه می شود.
تبصره 3– در صورتی که مدرسه فاقد معاون پرورشی و تربیت بدنی باشد، یک نفر از مربیان امور تربیتی با مشاوران، به انتخاب مدیر با داشتن حق رأی در جلسات شورا شرکت می کند.
تبصره – در مدارس غیردولتی، حضور مؤسس (یا نماینده حقوقی وی) با حق رأی در جلسات شورای مدرسه ، بلامانع است.
تبصره ۵- در مدارس هیئت امنایی، به جای شورای مدرسه، هیئت امنا، عهده دار وظایف و اختیارات شورای مدرسه خواهد بود.
ماده 14- دستور جلسات شورای مدرسه با اخذ نظر اعضا توسط مدیر مدرسه تعیین می شود.مسئولیت اجرای تصمیم های شورای مدرسه با مدیر خواهد بود و همه کارکنان مدرسه موظفند برای اجرای مطلوب مصوبات شورای همکاری نمایند.
تبصره- دبیر شورای مدرسه در اولین جلسه از بین اعضا تعیین می شود. دبیر شورا موظف است خلاصه ای از مذاکرات یا تصمیمات متخذه هر جلسه را ثبت نموده و به تأیید اعضای شورا برساند.
ماده 15- مدیر باید قبل از بازگشایی مدرسه و حداکثر در نیمه اول شهریور ماه، نسبت به تشکیل جلسه شورای مدرسه اقدام کند. شورای مدرسه حداقل هر ماه یکبار تشکیل جلسه خواهد داد. در صورت ضرورت، جلسات فوق العاده شورای مدرسه با پیشنهاد مدیر یا دو سوم اعضای شورا تشکیل می شود.
ماده 16- جلسات شورای مدرسه با حضور دو سوم اعضا، رسمیت می یابد و مصوبات آن با رأی اکثریت حاضرین جلسه، قابل اجرا است. مصوبات شورا نباید با آیین نامه ها و مقررات عمومی کشور و ضوابط وزارت آموزش و پرورش مغایرت داشته باشد.
تبصره- در مدارس کم جمعیت، که امکان تشکیل شورای مدرسه وجود ندارد (تعداد اعضای شورا کمتر از ۳ نفر باشد) وظایف شورا به مدیر واگذار می شود.
ب- وظایف و اختیارات:
1– بررسی و تصویب چشم انداز و سیاست های حاکم بر مدرسه در زمینه های آموزشی تربیتی با توجه به ساحت های شش گانه تربیت و اهداف دوره تحصیلی.
۲- بررسی و تصویب برنامه سالانه مدرسه و نحوه تأمین منابع و اعتبارات مورد نیاز آن (به پیشنهاد مدیر مدرسه) با توجه به ساحت های شش گانه و اهداف دوره تحصیلی.
3– بررسی و تصویب برنامه توانمندسازی و ارتقای مهارت های حرفه ای معلمان و کارکنان مدرسه متناسب با نیاز آنان با همکاری شورای معلمان.
۴- تصمیم گیری برای توسعه و تقویت فرهنگ مشارکت در مدرسه، برقراری ارتباط و تعامل مدرسه با جامعه محلی و تعیین نحوه مشارکت عوامل سهیم و مؤثر در ارتقای امور کمی و کیفی مدرسه و پیشبرد هدف های فرهنگی تربیتی محله.
۵- بررسی و تصویب منشور اخلاقی مدرسه.
۶- بررسی و تصویب نحوه توسعه و ارتقای سطح بهداشت و ایمنی، حفظ محیط زیست، برگزاری اردوهای دانش آموزی در فضاهای پرورشی، اردوگاه ها و کانون های فرهنگی تربیتی و بازدید دانش آموزان از مراکز علمی و صنعتی، پژوهش سراهای دانش آموزی، برگزاری جشنواره ها و المپیادها، مسابقات فرهنگی، هنری، علمی، مهارتی، ورزشی، بهداشتی و فوق برنامه ها وفق مقررات مدرسه.
۷- برنامه ریزی برای تشکیل انجمن های علمی – پژوهشی دانش آموزان و ارتباط مستمر و موثر مدرسه با پژوهش سراها برای بهره مندی از امکانات و ظرفیت های آزمایشگاهی، پژوهشی و فناورانه.
۸- برنامه ریزی برای حمایت و پشتیبانی از دانش آموزان و معلمان پژوهشگر و تجلیل از آنها در هفته پژوهش.
۹- تصمیم گیری در مورد نحوه استفاده از فضا، امکانات و تجهیزات مدرسه برای اجرای فعالیت های فرهنگی تربیتی و ورزشی محله.
- بررسی و تصویب نوع و رنگ لباس و پوشش دانش آموزان با مشارکت شورای دانش آموزی.
- انتخاب نماینده دانش آموزان پژوهشگر (رابط پژوهشی) با هماهنگی شورای معلمان.
- بررسی و تأیید پیشنهادهای ارائه شده از سوی مدیر، شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه.
- تصمیم گیری در مورد چگونگی تشویق و تنبیه دانش آموزان، برگزاری امتحانات و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی تربیتی دانش آموزان و رسیدگی به تخلفات آنها در ارزشیابی ها(حسب مقررات).
- برنامه ریزی برای تشویق دانش آموزان و کارکنان خلاق، مبتکر و حائز رتبه در مسابقات و جشنواره های قرآنی، فرهنگی، هنری، علمی، ورزشی و …
- بررسی و اتخاذ تصمیم برای ایجاد تسهیلات یا رفع مشکلات تحصیلی، روانی و اجتماعی دانش آموزان تبصره- در مورد دانش آموزانی که با مشکلات اخلاقی و رفتاری خاص مواجهند با حفظ و رعایت شأن و کرامت انسانی آنان و دانش آموزان مشمول ماده ۷۲ این آیین نامه، موضوع با حضور مدیر، یکی از معاونان به انتخاب مدیر، معاون پرورشی یا یک نفر از مربیان امور تربیتی به انتخاب مربیان و مشاور مدرسه (در صورت وجود مشاور در مدرسه) و در صورت امکان یک مشاور مدعو از مراکز مشاوره آموزش و پرورش یا سایر مراکز مجاز، بررسی و تصمیم لازم اتخاذ می شود.
- تصمیم گیری در مورد دایر بودن مدرسه در اوقات خارج از برنامه روزانه و ایام تعطیلات رسمی برای فعالیت های فوق برنامه آموزشی، پرورشی، ورزشی و سواد آموزی.
- تهیه و تصویب چارچوب، معیـارها و شاخص های نـظارت بـر حسن اجرای فعالیـت ها، مقررات، دستورالعمل ها و ارزیابی عملکرد مدرسه، کارآیی و اثربخشی کارکنان
18- بررسی گزارش عملکرد مالی مدرسه.
19- نظارت بر نحوه اجرای مصوبات شورای مدرسه، ارزیابی عملکرد سالانه مدرسه، حسن اجرای مقررات، دستورالعمل ها و بخشنامه ها.
۲۰- جلب مشارکت و همکاری معلمان در آموزش بی سوادان.
تبصره- برنامه های مصوب شورای مدرسه (برنامه سال آینده و گزارش عملکرد اجرای برنامه) باید به نحو مقتضی به اطلاع اداره آموزش و پرورش محل و اولیای دانش آموزان برسد.
شورای معلمان:
ماده17- به منظور ارتقای کیفیت و اثربخشی فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه و تسهیل فرایند یاددهی یادگیری و تربیت پذیری دانش آموزان و ایجاد زمینه هم افزایی و مشارکت معلمان در امور مدرسه، شورایی به نام «شورای معلمان» با شرکت همه معلمان، مربیان و مشاوران تشکیل می شود.
ماده 18 – جلسات شورای معلمان حداقل هر ماه یک بار به ریاست مدیر و در غیاب ایشان با نایب رئیس که توسط شورای معلمان تعیین می شود، تشکیل می گردد. دبیر شورای معلمان در اولین جلسه توسط اعضای شورا تعیین می شود و موظف است خلاصه ای از مذاکرات با تصمیمات متخذه هر جلسه را ثبت نموده و به امضای اعضای شورا برساند.
تبصره 1– مدیر مدرسه می تواند در صورت لزوم از صاحب نظران تعلیم و تربیت، کارشناسان و مسئولان آموزش و پر روش، برای شرکت در جلسات دعوت به عمل آورد.
تبصره ۲- شورای معلمان می تواند به منظور انجام بهتر وظایف خود نسبت به تشکیل گروه های درسی و آموزشی (حضوری / مجازی) اقدام نماید.
تبصره 3– مدیران مدارس موظفند اولین جلسه شورای معلمان را حتی الامکان قبل از بازگشایی مدارس و حداکثر تا ده روز پس از آن، تشکیل دهند.
تبصره ۴- زمان برگزاری جلسات شورای معلمان باید به گونه ای تنظیم شود که باعث تعطیلی ساعات آموزشی تربیتی دانش آموزان نشود.
تبصره ۵- حضور همه اعضای شورای معلمان در جلسات، الزامی است. پرداخت حق الزحمه به اعضای شورای معلمان برای جلسات خارج از ساعات آموزشی به عنوان پاداش از محل منابع مالی مدرسه با پیشنهاد مدیر و تصویب شورای مالی با رعایت ضوابط و مقررات مربوط بلامانع است.
وظایف و اختیارات:
1– مشارکت و همکاری مؤثر و کارآمد در اجرای برنامه ها و فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه.
۲- فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری، تسهیل فرایند یاددهی یادگیری و هدایت تحصیلی و تربیتی دانش آموزان برای تحقق متوازن ساحت های تربیتی.
3– کمک به اجرای طرح های آموزشی و پرورشی برای ارتقا و بهبود مدیریت کلاس درس و تحقق اهداف یادگیری.
۴- کمک به ایجاد محیطی شاداب و پویا با متعادل کردن فعالیت های آموزشی تربیتی و تنوع بخشی به محیط ها و موقعیت های جدید یادگیری با مانع است .
۵- کمک به افزایش نقش تربیتی و مشاوره ای معلمان و مربیان مدرسه.
۶- نظارت و خود ارزیابی و ارزیابی فعالیت های شورای معلمان و ارائه پیشنهاد برای بهبود عملکرد شورا.
۷- تصمیم گیری برای استفاده از نظارت همتایان و گروههای آموزشی برای بهبود فعالیت های یاددهی یادگیری.
۸- بودجه بندی برنامه درسی با رعایت مقررات مربوط و ارائه آن به شورای مدرسه جهت تأیید و نظارت بر حسن اجرای آن.
۹- بررسی و تبادل نظر در مورد مسائل آموزشی، پژوهشی، تربیتی، روش ها و الگوهای تدریس، شیوه های ارزشیابی، میزان تکالیف درسی، استفاده از وسایل آموزشی، کمک آموزشی و کارگاهی.
10- بررسی علل افت تحصیلی دانش آموزان و برنامه ریزی برای کاهش آن(ارائه خدمات فوق برنامه، آموزش همسالان گروه های همیار معلم و…).
11- تشکیل گروه های درسی، آموزشی، مشاوره ای و پرورشی در سطح مدرسه و گروههای همپایه (در دوره ابتدایی) برای بهبود عملکرد معلمان و بررسی و تحلیل کتب درسی و انعکاس نتایج بررسی به شورای مدرسه و مسئولین ذیربط.
12- نظارت بر حسن انجام وظایف معلمان در برنامه ها و فعالیت های آموزشی تربیتی، به ویژه ارزشیابی های پیشرفت تحصیلی تربیتی و ارایه نیم رخ شایستگی های دانش آموزان.
13- کمک به ارائه خدمات توانبخشی در مدارس استثنایی
14- انتخاب نماینده برای شرکت در شوراها و انجمن اولیا و مربیان و انتخاب رابط پژوهشی مدرسه .
15- همکاری و تعامل موثر با سایر ارکان، مدیریت مدرسه و اولیای دانش آموزان برای بهبود عملکرد تحصیلی و تربیتی دانش آموزان
16- برنامه ریزی برای بهبود عملکرد دانش آموزان در ارزشیابی های پیشرفت تحصیلی(داخلی، هماهنگ و نهایی).
17- بررسی، تبادل نظر و ارایه راهکارهای موثر و علمی برای تشویق، تنبیه و ترغیب دانش آموزان برای انجام مطالعات درسی و غیر درسی.
18- تسهیل در ارتقای سلامت جسمی و روانی دانش آموزان و پیشگیری از آسیب های روانی – اجتماعی.
19- بحث و تبادل نظر و اتخاذ تدابیر مناسب در مورد مسایل آموزشی، پرورشی و انضباطی دانش آموزان و بهبود امور مدرسه.
۲۰- شناسایی، تربیت، هدایت و توانمندسازی دانش آموزان مستعد با توجه به توانمندی و استعدادهای متنوع آنان.
21- مشارکت و همکاری در تعیین عناوین دوره های آموزشی، برگزاری دوره ها و کارگاه های دانش افزایی معلمان.
۲۲- فراهم آوردن زمینه همکاری معلمان علاقه مند برای آموزش اولیا و خانواده های بی سواد و کم سواد در تحقق اهداف سواد آموزی.
انجمن اولیا و مربیان
ماده 19- به منظور تقویت همکاری، مشارکت و افزایش نقش خانواده ها در تصمیم گیری و تصمیم سازی برای تحقق اهداف و ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه در ساحت های شش گانه تربیت و گسترش ارتباط بین خانه و مدرسه، انجمن اولیا و مربیان تشکیل می شود.
الف – ترکیب اعضا:
1– مدیر مدرسه.
۲- منتخبین اولیا دانش آموزان.
3– معاون آموزشی ( در صورت وجود چند معاون آموزشی، یک نفر از ایشان به انتخاب مدیر، در هنرستان ها با اولویت معاون فنی و مهارتی).
۴- معاون پرورشی و تربیت بدنی.
۵- نماینده شورای معلمان.
۶- خیر یا نماینده خیر(در مدارس خیر ساز).
تبصره 1– در صورتی که مدرسه فاقد معاون پرورشی و تربیت بدنی باشد، یکی از مربیان امور تربیتی با مشاوران مدرسه و در صورت نبود مربی یا مشاور، یکی از معلمان آگاه به مسائل تربیتی به انتخاب مدیر به عضویت انجمن در می آید.
تبصره ۲- تعداد اولیای دانش آموزان و نحوه انتخاب آنان برای عضویت در انجمن، چگونگی و زمان تشکیل جلسات بر اساس آیین نامه انجمن مرکزی اولیا و مربیان خواهد بود.
تبصره 3– در صورت لزوم، مدیر مدرسه می تواند از نماینده شورای دانش آموزان و بر حسب مورد .از افراد ذی ربط و صاحب نظر ، برای شرکت در جلسات انجمن دعوت کند.
تبصره ۴- به منظور هماهنگی در اجرای امور، در مدارس هیئت امنایی، جلسات انجمن اولیا و مربیان و جلسات هیئت امنا به صورت مشترک تشکیل می شود.
تبصره ۵- در اولین جلسه انجمن اولیا و مربیان مدرسه ضمن تبیین وظایف و ماموریت های شورای انجمن توسط مدیر مدرسه، رئیس، نایب رئیس، منشی و رابط انجمن اولیا و مربیان (از بین منتخبین اولیای دانش آموزان) انتخاب می شود.
تبصره ۶- در مدارس بزرگسالان و مدارس کم جمعیتی که برابر آیین نامه انجمن مرکزی اولیا و مربیان، امکان تشکیل انجمن نیست، وظایف انجمن به مدیر مدرسه واگذار می شود.
تبصره ۷- در مدارس ضمیمه و مدارسی که به صورت مجتمع (ابتدایی و متوسطه) با یک مدیر اداره می شوند، انجمن اولیا و مربیان به صورت مشترک تشکیل می شود.
ب- وظایف و اختیارات:
1– تقویت هماهنگی و همسویی دیدگاههای آموزشی تربیتی خانه و مدرسه برای تحقق ساحتهای شش گانه تربیت.
۲- برنامه ریزی برای تبیین جایگاه و نقش اولیای دانش آموزان در بهبود جو و فرهنگ سازمانی.
3– رصد عملکرد مدرسه و ارائه بازخورد به مدرسه.
۴- شناسایی ظرفیت های والدین و استفاده از توانایی های آنها در برنامه های ویژه و اداره مدرسه.
۵- شناسایی خانواده های آسیب پذیر و آسیب دیده و برنامه ریزی برای انجام مداخلات آموزشی، توانمندسازی و حمایت های روانی- اجتماعی دانش آموزان در معرض خطر با هماهنگی مدیر مدرسه.
۶- شناسایی اولیای بی سواد دانش آموزان، افراد بی سواد محله و برنامه ریزی برای باسواد کردن آنها با استفاده از ظرفیت های مدرسه ( معلمان علاقه مند همکاری، اولیای باسواد و…) با تایید شورای مدرسه.
۷- شناسایی و تامین منابع مالی مورد نیاز مدرسه با هماهنگی مدیر مدرسه.
۸- تشکیل شورای مالی و نظارت بر نحوه هزینه ها و تصویب تراز مالی و ارائه گزارش عملکرد مالی به شورای مدرسه.
۹- شناسایی خیرین و افراد متمکن جهت تامین بخشی از هزینه های مالی مدرسه.
10- جلب مشارکت اولیای دانش آموزان و صاحبان حرف، افراد خیر و موسسات خیریه در تامین امکانات مورد نیاز در بهبود اداره امور مدرسه.
11– همکاری در تدوین و اجرای برنامه ها و فعالیت های مدرسه و فوق برنامه.
12- برنامه ریزی برای برقراری ارتباط با دستگاههای برون سازمانی از طریق مدیر مدرسه.
13- برنامه ریزی و تصمیم گیری در مورد تشکیل جلسات عمومی اولیای دانش آموزان و برگزاری دوره های اثر بخش آموزش خانواده به ویژه توسعه سواد حرکتی در سنین قبل از دبستان.
14- بررسی و تصویب پرداخت کارانه، پاداش و حق الزحمه کارکنان و عوامل مدرسه با توجه به نتایج ارزیابی ها برای ارتقای کیفیت خدمات آنها دانش آموزان و اولیای آنان و اعضای شوراهای مدرسه با رعایت ضوابط و مقررات مربوط.
15- برنامه ریزی، تصمیم گیری، اقدام و نظارت بر سرویس حمل و نقل و تهیه پوشش و لباس دانش آموزان با هماهنگی شورای مدرسه.
16- همکاری در ارتقای وضعیت تجهیزات آزمایشگاهی، کارگاهی، ورزشی، بهداشتی، پایگاه تغذیه سالم و ایمنی و مناسب سازی مدارس.
17- برنامه ریزی برای تعامل مستمر بین والدین و معلمان به تفکیک پایه های تحصیلی از طریق تشکیل اتاق اولیا و مربیان.
18- حفظ و تکریم جایگاه معلمان با بهره گیری از تمام ظرفیت های والدین.
19- پیگیری مطالبات تربیتی والدین دانش آموزان از طریق مراجع ذیربط.
۲۰- ارتباط مستمر با شورای انجمن اولیا و مربیان منطقه.
21- مشارکت در برنامه ریزی و اجرای مناسبت های ملی و دینی به ویژه هفته پیوند.
۲۲- تبادل نظر با والدین دانش آموزان به صورت فردی و گروهی به منظور ارتقای کیفیت آموزشی و پرورشی مدرسه .
۲3- ترویج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در بین والدین از طریق ایجاد کتابخانه پیوند و اشتراک ماهنامه پیوند.
۲۴- برگزاری جلسات مشترک با شورای انجمن سایر مدارس به منظور هم افزایی تربیتی و تجربیات مفید و اثربخش.
۲۵- همکاری و مشارکت فعال و موثر در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های آموزشی تربیتی مدرسه.
۲۶- انجام اموری که بر اساس بخشنامه های انجمن مرکزی اولیا و مربیان به انجمن مدرسه محول می شود.
شورای دانش آموزی:
ماده ۲۰- به منظور مشارکت و تمرین مسئولیت پذیری دانش آموزان در امور مدرسه و زمینه سازی رشد مهارت های فردی، اجتماعی و تقویت اعتماد به نفس، خودباوری، قانونمندی و کسب شایستگی های لازم در آنان برای مواجهه مسئولانه و خردمندانه با شرایط مدرسه، «شورای دانش آموزی» تشکیل می شود.
الف – ترکیب اعضا:
اعضای شورا، از میان دانش آموزان شاغل به تحصیل در همان مدرسه انتخاب می شوند. تعداد و نحوه انتخاب اعضاء برابر دستورالعملی خواهد بود که توسط وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می شود.
ماده 21- جلسات شورای دانش آموزی حداقل هر ماه یکبار تشکیل می شود. شورای دانش آموزی در مدارس نقش مشورتی و مشارکت در امور اجرایی دارد. تصمیم های این شورا پس از تصویب در شورای مدرسه، قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۲۲- شورای دانش آموزی یک شورای درون مدرسه ای است و فاقد شعبه و تشکیلات خارج از مدرسه خواهد بود. شورای دانش آموزان مجاز به ایجاد رقابت های ناسالم سیاسی و فعالیت جناحی و حزبی در داخل یا خارج از مدرسه نمی باشد و نمی تواند در انتخابات له یا علیه کاندیداها فعالیت نماید.
تبصره 1– برای اثربخشی بیشتر شورای دانش آموزی، یکی از معاونان یا مربیان امور تربیتی و در غیاب آنها یکی از معلمان مدرسه به انتخاب مدیر، ضمن هدایت جلسات شورای دانش آموزان، مسائل و مشکلات آنان را پیگیری می نماید .
تبصره ۲- شورای دانش آموزی می تواند با موافقت شورای مدرسه نسبت به تشکیل انجمن های دینی ، فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی و پژوهشی اقدام کند .
ب- وظایف و اختیارات:
1– بـرنامه ریزی برای آشنایی دانش آموزان با حقوق و تـکالیف خود، قوانـین، مقررات و آیـین نامه های مدرسه.
۲- تدوین «منشور دانش آموزی مدرسه» برای تقویت روابط بین دانش آموزان و تلطیف فضا و جو مدرسه.
3– همفکری و همکاری با مدیر مدرسه در تدوین برنامه سالانه مدرسه.
۴- مشارکت و همکاری در اداره امور مدرسه و ارایه پیشنهاد برای بهبود آن.
۵- توسعه فعالیت های گروهی دانش آموزان برای ایجاد نشاط و شادابی در مدرسه.
۶- مشارکت در پیشنهاد انتخاب لباس و پوشش رسمی و ورزشی دانش آموزان.
۷- بررسی عملکرد شورای دانش آموزی و تشکل ها و انجمن های زیر مجموعه.
۸- مشارکت در نظرسنجی و ارزیابی عملکرد کارکنان و معلمان مدرسه.
۹- بررسی و ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه جهت تشویق دانش آموزان فعال در امور اجرایی مدرسه.
10- انتخاب یکی از اعضا برای شرکت در جلسات شورای مدرسه، انجمن اولیا و مربیان و انتخابات شوراهای دانش آموزی منطقه.
11- ارایه پیشنهاد برای ارتقای کیفیت فعالیت های آموزشی تربیتی مدرسه (طراحی های آموزشی و روش های تدریس، شیوه های ارزشیابی و فعالیت های فوق برنامه).
12- جلب مشارکت دانش آموزان در فعالیت های محله و امور اجتماعی و عام المنفعه.
13- همکاری و تعامل سازنده و مؤثر با سایر تشکل های دانش آموزی قانونی درون مدرسه.
14- مشارکت و حضور فعال در شناسایی و آموزش دانش آموزان دارای ضعف درسی.
15- مشارکت و همکاری در رفع مشکلات دانش آموزان در معرض آسیب های روانی – اجتماعی و دارای مشکلات خانوادگی و سایر موارد مشابه.
16- شناسایی مسائل و مشکلات و ارائه نظرها و پیشنهادها به آموزش و پرورش از طریق مدیر مدرسه.
17- ارائه گزارش اقدامات و فعالیت های شورا هر دو ماه یکبار در مراسم آغازین مدرسه با هماهنگی مسؤلین مدرسه.
نکات ضروری در مورد شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه:
ماده 23- مدت فعالیت شوراها و انجمن اولیا و مربیان مدرسه تا تشکیل شوراها و انجمن سال تحصیلی بعد خواهد بود .
ماده 24- به غیر از موارد مندرج در این آیین نامه، تشکیل هر گونه انجمن و شورایی در مدرسه مجاز نیست.
تبصره – انجمن ها و شوراهایی که بر اساس قوانین و مقررات عمومی کشور تشکیل می شوند، تابع مقررات خاص خود خواهند بود .
ماده ۲۵- مکاتبات یا هر نوع ارتباط شوراها و انجمن اولیا و مربیان با اشخاص حقیقی یا حقوقی خارج از مدرسه، فقط از طریق مدیر مدرسه انجام می گیرد .
ماده ۲۶- شوراها و انجمن اولیا و مربیان در چارچوب اختیارات قانونی خود مجاز به تصمیم گیری هستند. در صورتی که تـصمیم های اتخاذ شده در انـجمن اولیا و مربیان یـا هر یـک از شوراهای مدرسه بـا نظر مدیـر مغایر
باشد، موضوع از طریق مدیر مدرسه به اداره آموزش و پـرورش منعکس می شود و رأی و نظر رئیس اداره، لازم الاجرا خواهد بود .
ماده ۲۷- اعضای شوراهای مدرسه و انجمن اولیا و مربیان در قبال تصمیم های متخذه مسئولیت دارند و پاسخگو خواهند بود.
ماده ۲۸- استفاده از ظرفیت و خدمات اولیای دانش آموزان در مدرسه، افتخاری و رایگان، بدون دریافت حق الزحمه است و تعهدی برای آموزش و پرورش از حیث استخدامی و مالی نخواهد داشت .
تبصره – ادارات آموزش و پرورش، انجمن اولیا و مربیان و شوراهای فعال مدارس را مورد تشویق قرار خواهند داد.
5- در این برنامه بر اساس رویکرد فرهنگی تربیتی با تاکید بر آموزش های مهارت محور و یسط گستره فعالیت های پرورشی برای پاسخگویی به نیازهای منطقه ای و محلی ناشی از تفاوت های محیط زندگی( شهری، روستایی، عشایری و فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی و ….) برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی حجم معینی از زمان رسمی آموزش به مدرسه واگذار شده است.